Bệnh zona thần kinh: Tất cả những điều bạn cần biết

1. Bệnh zona là gì?

Bệnh zona là một bệnh nhiễm trùng do virus gây ra. Triệu chứng chính là phát ban gây nên những cơn đau đớn.

Loại virus gây bệnh zona được gọi là varicella zoster. Đó là cùng một loại virus gây bệnh thủy đậu. Bạn có thể hiểu bệnh zona giống như bị tấn công hai lần bởi cùng một loại virus. Bất cứ ai mắc bệnh zona đều đã mắc bệnh thủy đậu trước đó, thường là hàng chục năm trước đó.

Thủy đậu gây ra các mụn nước ngứa có thể bắt đầu ở lưng, ngực, mặt và lan sang phần còn lại của cơ thể.

Phát ban bắt đầu như một cụm mụn nhỏ. Những vết sưng này trông khác với vùng da xung quanh và biểu hiện khác nhau trên các tông màu da khác nhau. Trên làn da sẫm màu hơn, chúng có thể có màu hồng, xám, tím hoặc nâu. Trên làn da sáng hơn, các vết sưng có màu đỏ.

Các vết sưng sẽ biến thành mụn nước chứa đầy chất lỏng, biểu hiện cũng khác nhau. Chúng có thể có màu đỏ, tím, nâu hoặc xám, tùy thuộc vào màu da của bạn. Các mụn nước thường khô và đóng vảy trong vòng 7-10 ngày. Bệnh zona có thể gây đau đớn và đôi khi cơn đau vẫn kéo dài ngay cả khi vết phát ban đã biến mất.

2. Triệu chứng bệnh zona

Nhận biết sớm các dấu hiệu zona thần kinh.

Các dấu hiệu ban đầu của bệnh zona bao gồm:

hạch bạch huyết mở rộng
Cụm mụn nước nhỏ tự nhiên xuất hiện
Đauu như dao đâm hoặc bị bắn
Cảm giác ngứa ran hoặc nóng rát trong hoặc dưới da
Sốt
Ớn lạnh
Đau đầu
Cảm thấy mệt
Nhạy cảm với ánh sáng
Đau bụng

Hãy đến bệnh viện khám nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào trong số này. Mặc dù chưa có cách chữa trị bệnh zona nhưng việc điều trị sớm có thể làm giảm nguy cơ biến chứng, bao gồm cả cơn đau kéo dài sau khi hết phát ban, được gọi là đau dây thần kinh sau herpes.

Bệnh zona trên mặt

Nếu phát ban do bệnh zona xuất hiện trên mặt, bạn cần phải đến gặp bác sĩ ngay trong ngày. Virus có thể làm hỏng thị lực hoặc dây thần kinh ở tai trong của bạn.

Bệnh zona ở mắt

Virus gây bệnh zona có thể ảnh hưởng đến mắt của bạn. Khi điều đó xảy ra, các triệu chứng của bạn có thể bao gồm:

Phát ban ở một hoặc cả hai mí mắt
Đỏ và rỉ nước ảnh hưởng đến lòng trắng của mắt (viêm kết mạc)
Mờ mắt
Đau và sưng bên trong mắt (viêm mống mắt)
Nhạy cảm với ánh sáng
Sưng dây thần kinh thị giác của bạn (viêm dây thần kinh thị giác)
Phá vỡ bề mặt giác mạc của bạn (viêm giác mạc)

Nhiễm trùng bệnh zona ở mắt có thể dẫn đến các biến chứng sau này. Chúng có thể bao gồm:

Bệnh tăng nhãn áp
Đục thủy tinh thể
Tầm nhìn đôi (song thị)
Khô mắt
Nhiễm khuẩn
Sẹo giác mạc của bạn
Tổn thương thị lực vĩnh viễn
Bệnh zona ở mông

Vị trí phổ biến nhất của bệnh zona là trên dọc theo các dây thần kinh ở vùng ngực và bụng, mặt, lưng, tay chân, sườn của bạn.

3. Nguyên nhân gây ra bệnh zona là gì?

Khi virus varicella-zoster xâm nhập vào cơ thể bạn, vấn đề đầu tiên nó gây ra là bệnh thủy đậu. Bạn có thể nghĩ đây là một căn bệnh thời thơ ấu, nhưng người lớn cũng có thể mắc phải. Sau khi bệnh thủy đậu diễn ra, virus sẽ di chuyển vào các mô thần kinh gần tủy sống và não của bạn, nơi nó tồn tại.

4. Các giai đoạn bệnh zona

Zona thần kinh có 3 giai đoạn.

Nếu bạn bị bệnh zona, có thể phải mất 2-6 tuần bệnh mới khỏi.

Bệnh zona có 3 giai đoạn:

Trước phát ban: Giai đoạn đầu tiên này còn được gọi là "tiền bùng phát". Da của bạn có thể cảm thấy nhạy cảm hoặc ngứa. Các bộ phận trên cơ thể bạn có thể cảm thấy đau đớn. Bạn có thể có các triệu chứng chung của vi-rút - đau đầu, mệt mỏi và cảm giác chung là không khỏe. Giai đoạn này bắt đầu khoảng 48 giờ trước khi phát ban xuất hiện.

Bùng nổ: Ở giai đoạn này, những mụn nước đau đớn bắt đầu xuất hiện trên cơ thể bạn. Chúng có thể vỡ ra và đóng vảy. Bạn dễ lây nhất trong giai đoạn này cho đến khi các mụn nước khô lại. Đây thường là giai đoạn đau đớn nhất của đợt bùng phát và thuốc giảm đau không kê đơn có thể không giúp ích gì. Bạn có thể tiếp tục bị đau đầu và mệt mỏi. Giai đoạn này kéo dài 2-4 tuần.

Mãn tính: Nếu nhiễm trùng bệnh zona của bạn trở thành mãn tính, cơn đau của bạn sẽ kéo dài hơn 4 tuần. Vì bệnh zona ảnh hưởng đến dây thần kinh nên bạn có thể có những cảm giác kỳ lạ, chẳng hạn như cảm giác như bị kim châm hoặc bị sốc, không liên quan đến bất cứ thứ gì chạm vào da.

Yếu tố nguy cơ bệnh zona

Hệ thống miễn dịch suy yếu có thể đánh thức virus. Sau khi bị thủy đậu, bạn có nhiều khả năng bị bệnh zona nếu:

Từ 50 tuổi trở lên
Đang chịu nhiều căng thẳng
Bị ung thư, HIV hoặc một bệnh khác làm suy giảm khả năng phòng vệ của cơ thể bạn
Đã bị chấn thương thể chất nghiêm trọng
Dùng steroid lâu dài hoặc các loại thuốc khác có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch của bạn
Không được chủng ngừa bệnh thủy đậu khi còn nhỏ hay người lớn
Đủ điều kiện nhưng không chủng ngừa bệnh zona
Đang trải qua thời kỳ tiền mãn kinh hoặc mãn kinh, điều này có thể làm thay đổi phản ứng miễn dịch của bạn

Nhưng cũng có nhiều người mắc bệnh zona có thể không thuộc bất kỳ loại nào trong số này.

5. Bệnh zona và mang thai

Bệnh zona khi mang thai rất hiếm. Nếu bạn đang mang thai và nghĩ rằng mình bị bệnh zona, hãy đến thăm khám bác sĩ ngay. Bạn có thể dùng thuốc kháng vi-rút khi mang thai và những loại thuốc này sẽ rút ngắn quá trình bệnh. Bạn bắt đầu dùng thuốc kháng vi-rút càng sớm thì thuốc càng phát huy tác dụng.

Không có nhiều nghiên cứu được thực hiện về bệnh zona và mang thai, vì vậy không có dữ liệu về việc liệu bệnh zona có làm tăng nguy cơ sẩy thai hoặc các biến chứng như sinh non hay không.

Các nghiên cứu về bệnh zona và dị tật bẩm sinh còn hạn chế, nhưng không có gì cho thấy rằng đợt bùng phát bệnh zona sẽ làm tăng nguy cơ thai nhi bị dị tật bẩm sinh, các vấn đề về học tập hoặc hành vi cho con trẻ sau này. Ngoài ra, không có bằng chứng nào cho thấy bệnh zona sẽ ảnh hưởng đến khả năng thụ thai của bạn.

Nếu bạn bị bệnh zona khi đang cho con bú, bạn cần giữ bé tránh xa vùng phát ban. Không có bằng chứng nào cho thấy virus bệnh zona xuất hiện trong sữa mẹ. Nhưng trẻ sơ sinh có thể bị thủy đậu khi tiếp xúc với các mụn nước vì bệnh thủy đậu và bệnh zona đều do cùng một loại vi-rút gây ra. Nếu bạn bị mẩn ngứa ở núm vú, bạn nên vắt sữa và vứt bỏ sữa mẹ. Sẽ an toàn khi cho con bú khi các mụn nước đã đóng vảy. Nếu bạn đang dùng thuốc kháng vi-rút để điều trị bệnh zona, hãy hỏi bác sĩ về việc cho con bú.

6. Biến chứng bệnh zona

Bệnh zona có thể gây ra các biến chứng kéo dài sau khi hết phát ban, bao gồm: